Czytając przepisy ustawy o księgach wieczystych i hipotece wydawać by się mogło, że rolą sądu wieczystoksięowego jest przymuszenie opieszałego właściciela do ujawnienia swojego prawa w księdze wieczystej, jeśli ten zaniecha tego obowiązku. Art. 35 1. Właściciel nieruchomości jest obowiązany do niezwłocznego złożenia wniosku o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej. Art. 36 1. Sądy, organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego oraz notariusze sporządzający akty poświadczenia dziedziczenia zawiadamiają sąd właściwy do prowadzenia księgi wieczystej o każdej zmianie właściciela nieruchomości, dla której założona jest księga wieczysta. 2. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1. 3. W razie otrzymania zawiadomienia sąd z urzędu dokonuje wpisu ostrzeżenia, że stan prawny nieruchomości ujawniony w księdze wieczystej stał się niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym. Zawiadomienie o wpisie ostrzeżenia zawiera pouczenie o obowiązku złożenia wniosku o ujawnienie prawa własności w terminie miesiąca od daty doręczenia zawiadomienia. 4. Sąd może wymierzyć opieszałemu właścicielowi grzywnę w wysokości od 500 do 10 000 zł w celu spowodowania ujawnienia prawa własności. W razie ujawnienia prawa własności nieruchomości, grzywny nieuiszczone mogą być umorzone w całości lub części. 5. Na postanowienie sądu o nałożeniu grzywny przysługuje zażalenie. Niby przepis wyraźnie wskazuje, co sąd powinien zrobić w sytuacji, gdy właściciel nie ujawnia bez zbędnej zwłoki swoich praw w księdze wieczystej. W praktyce jednak sądy ograniczają się do wpisu ostrzeżenia w dziale III i wysłania zawiadomienia o dokonanym wpisie wraz z pouczeniem o treści powyższego artykułu. O tym, żeby sąd nałożył na opieszałego właściciela grzywnę, jeszcze nie słyszałem. Paradoksalnie powyższa procedura nie stanowi żadnej dolegliwości dla opieszałego właściciela. Częściej utrudnia życie pozostałym współwłaścicielom nieruchomości, którzy chcieliby np.: założyć księgę wieczystą dla lokalu, który został im przyznany w postępowaniu o podział masy spadkowej albo w efekcie zniesienia współwłasności. A wpis ostrzeżenia w dziale III uniemożliwia im założenie księgi wieczystej. Nie można takiego opieszałego właściciela wyręczyć w ujawnieniu jego prawa w księdze wieczystej, składając niejako za niego wniosek, gdyż nie jest do tego legitymowany. Nie można też moim zdaniem posiłkować się postępowaniem o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym z uwagi na pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 29 kwietnia 2015 r. sygn. akt IV CSK 522/14, zgodnie z którym tylko osoby uprawnione do złożenia wniosku o dokonanie wpisu są uprawnione do wytoczenia powództwa w trybie art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Teza powyższego wyroku brzmi: „te same osoby, które mogą złożyć wniosek o dokonanie wpisu (art. 626[2] § 5 KPC) są legitymowane do wytoczenia powództwa w oparciu o art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece”. Art. 10 ust 1. ustawy o księgach wieczystych stanowi, że: W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności. Wobec tego jak przymusić opieszałego właściciela? Oczywiście można skierować pismo do sądu aby ten wszczął wobec opieszałego właściciela procedurę przymuszającą go do dokonania wpisu, licząc na to, że może wystraszy się grzywny. Choć lepszym moim zdaniem rozwiązaniem jest skorzystać z uprawnień jakie daje przepis art. 35 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Art. 35 ust 2. Jeżeli osoba trzecia doznała szkody na skutek nieujawnienia prawa własności w księdze wieczystej, właściciel ponosi odpowiedzialność za szkodę powstałą na skutek niewykonania obowiązku, o którym mowa w ust. 1, bądź na skutek opieszałości w jego wykonaniu. Należy tylko wykazać istnienie i wysokość szkody oraz związek przyczynowy pomiędzy zaniechaniem opieszałego właściciela a nasza szkodą. Szkodą może być obowiązek wypłacenia zadatku w związku z niedojściem do zawarcia umowy przenoszącej własność albo poniesienie kosztów notarialnych na umowę przedwstępną, która nie doprowadziła do umowy finalnej. Warunkiem jest oczywiście, aby przyczyną niedojścia do finalizacji umowy sprzedaży nieruchomości była bezczynność opieszałego właściciela, skutkująca wpisem ostrzeżenia w dziale III i tym samym zablokowaniem czynności notarialnych.
Skuteczność sprzedaży nieruchomości i przeniesienia jej własności nie jest uzależniona od wpisu do księgi wieczystej. Należy jednak pamiętać o treści art. 35 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którym każdy właściciel ma obowiązek niezwłocznie złożyć wniosek o ujawnienie swojego prawa w księdze, a jeśli tego nie zrobi lub uczyni to opieszale, ponosi W przypadku odziedziczenia nieruchomości, lub uzyskania tytułu do nieruchomości w inny sposób na drodze sądowej (np. sądowego zniesienia współwłasności) – musimy dokonać wpisu w księdze wieczystej. Stopień trudności: łatwy Koszt: 150 zł Wymagane dokumenty: orzeczenie sądowe z którego wynika, że jesteśmy właścicielami nieruchomości (np. prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku). Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF) Jeżeli prawo własności (lub użytkowania wieczystego) nabyliśmy w drodze umowy przed notariuszem – to on złoży wniosek o wpis do księgi wieczystej (pobierając od nas jedynie koszt opłaty od wpisu). Notariusz na nasze życzenie może przesłać każdy wniosek do sądu, jest to jednak niepraktyczne, gdyż za tę czynność pobierze opłatę notarialną, niezależnie od opłaty sądowej za wpis. Krok 1 odbieramy odpis orzeczenia W celu wpisania swojego prawa do księgi wieczystej, musimy dysponować ORYGINAŁEM prawomocnego orzeczenia sądowego. Będziemy musieli je bowiem załączyć do wniosku. Musimy wykazać nasze prawo do nieruchomości. Jeżeli więc np. nasz spadkodawca, po którym my dziedziczymy nie był wpisany w księdze wieczystej, był za to wpisany – jego spadkodawca – musimy wykazać, że między zmianami właścicieli istnieje ciągłość, przedkładając jako dowód oryginały postanowień spadkowych po kolejnych właścicielach Krok wypełniamy formularz – część pierwsza Właściwym formularzem jest „Kw_wpis” – dostępny również w wydziałach ksiąg wieczystych sądów rejonowych. POBIERZ: Wniosek o wpis w księdze wieczystej Formularze mają określone kolory, ale wydrukowane przez nas samodzielnie mogą być czarno-białe. Zwróćmy uwagę, żeby w miarę możliwości drukować obustronnie i zachować wielkość oryginalnych formularzy. Dane sądu: wskazujemy sąd rejonowy właściwy dla miejsca położenia nieruchomości (Uwaga w dużych miastach – w Warszawie, czy Gdańsku w obrębie miasta istnieje kilka sądów rejonowych); Wydział ksiąg wieczystych: zazwyczaj jest jeden w sądzie rejonowym, ale w niektórych dużych sądach wydziałów jest więcej (możemy to ustalić na stronie internetowej sądu, lub telefonicznie); Numer księgi wieczystej: sprawdźmy czy numer się nie zmienił (w przypadku przenoszenia ksiąg do systemu informatycznego). Jeżeli błędnie wskazaliśmy sąd, to mimo to nie ma obawy o utratę naszej opłaty i losy wniosku. Sąd ma obowiązek ustalić sąd właściwy i przekazać mu sprawę. Należy zatem poczekać na decyzję sądu o przekazaniu sprawy. Skreślamy wszystkie następne pola, do wypełnienia przez wnioskodawcę, aż do pola „Wpis właściciela (współwłaściciela), użytkownika wieczystego (współużytkownika wieczystego), uprawnionego (współuprawnionego)” Krok wypełniamy formularz część 2 - żądanie wpisu Zaznaczamy kwadrat przy polu wskazanym powyżej. Wartość przedmiotu żądań Wpisujemy wartość całej nieruchomości (niezależnie od ilości współwłaścicieli). Treść żądania. W pierwszym polu wnosimy o wpisanie nas jako nowych właścicieli. „W związku z odziedziczeniem po ……… nieruchomości opisanej w księdze wieczystej nr…. wnoszę o wpisanie mnie, Jacka Kowalskiego jako właściciela ww. nieruchomości. Na dowód odziedziczenia nieruchomości załączam postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku z dnia… .sygn. akt. …. Jeżeli właścicieli jest kilku możemy podać udział każdego z nich. ("wnoszę o wpisanie …. jako współwłaściciela 1/10 nieruchomości…. ). Jeżeli sąd ustali, że udziały współwłaścicieli są inne od tych wyliczonych przez nas, wpisze te ustalone przez siebie. Nie mamy obowiązku wpisywania wszystkich współwłaścicieli. Warto to jednak zrobić, gdyż niezależnie od tego ilu ich jest, opłata od całego wniosku wynosi 150 zł. W takim przypadku, każdego ze współwłaścicieli wpisujemy w odrębnej rubryce, wskazując jednocześnie jego udział we współwłasności. W tym celu należy wypełnić i załączyć formularz KW-ZAD. POBIERZ: Załącznik - Żądanie wpisu w księdze wieczystej W jednej rubryce można wpisać małżonków jeśli uzyskali nieruchomość wspólnie i posiadają wspólność małżeńską. Krok wypełniamy formularz: dane wnioskodawcy i uczestnika Wnioskodawcą jest jedna osoba, lub podmiot (np. spółka) wnosząca pismo. Pozostałe osoby będące wpisywane jako np. współwłaściciele są uczestnikami postępowania. Wpisujemy ich dane zgodnie z wytycznymi formularza. Jeżeli formularz ma za mało pól do wpisania wszystkich uczestników, musimy sięgnąć po formularz KW- WU. Krok wypełniamy formularz: załączniki Żądanie wpisu prawa w księdze wieczystej opiera się zawsze o jakiś dokument - musimy go załączyć i wskazać w polu załączników. Ponadto musimy wskazać ilość innych formularzy (patrz kroki), które załączamy do wniosku. Oznaczając dokument musimy wskazać: nazwę (np. postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku), datę wydania, sygnaturę akt sprawy (ostateczną, widniejącą na dokumencie), organ, który go wydał (np. Sąd Rejonowy w Siedlcach, I wydział cywilny). Krok podpisujemy wniosek Krok 3 uiszczamy opłatę Opłata za wpis do księgi wieczystej prawa zależy od kilku czynników. Z punktu widzenia samodzielnego wpisywania prawa, ważne są te, które pojawiają się w sytuacjach, w których udział notariusza nie jest niezbędny. Zobacz: Podróże służbowe. Rozliczenia podatkowe w firmie Odnosi się do wpisu praw powstałych w wyniku: dziedziczenia, zapisu, działu spadku, zniesienia współwłasności, wynosi 150 zł, jednorazowej opłaty niezależnie od liczby udziałów w danym prawie. Niezależnie od tego ilu będzie spadkobierców, opłata zawsze wyniesie 150 złotych. Jak wnieść? Opłatę wnosimy: za pomocą znaków sądowych (do nabycia w kasie sądu) - formularze mają specjalne miejsca na naklejenie znaków, przelewem na rachunek sądu - pamiętajmy o załączeniu dowodu uiszczenia opłaty (może być wydruk z konta internetowego). Wniesienie wniosku osobiście w wydziałach prowadzących księgi elektroniczne zostanie potwierdzone wydaniem specjalnego zaświadczenia, na którym będzie wskazana data złożenia wniosku oraz sygnatura akt sprawy. Jest to ważne o tyle, że w każdym czasie możemy dowiadywać się na jakim etapie rozpoznawania jest nasz wniosek, podając pracownikowi sekretariatu wydziału ksiąg wieczystych nr naszej sprawy. Jeżeli zdecydowaliśmy się na pomoc notariusza przy wnoszeniu wniosku, powinien udzielić nam informacji jaki nr ma nasza sprawa. Krok 4 co należy zrobić w przypadku, gdy nasz wniosek ma braki? Mimo postępowania zgodnie z ww. procedurą sąd może nie uwzględnić naszego wniosku, z uwagi na jego braki. Braki wniosku takie jak brak podpisu, złożenie wniosku na niewłaściwym formularzu, brak formularza będą skutkować zwrotem naszego wniosku, który musimy poprawić. Sąd powinien nam wskazać, co należy we wniosku poprawić. Mamy na to 7 dni. Po upływie tego czasu wniosek zostanie zwrócony fizycznie, na nasz adres i jednocześnie powinniśmy dostać zawiadomienie że sąd zwraca naszą opłatę. Inne braki takie jak brak właściwych dokumentów, dokumenty zostały złożone w kserokopiach – skutkują oddaleniem wniosku. Przepada wtedy nasza opłata, chyba że złożymy skargę/apelację (płacąc za nią) i do niej dołączymy dokument, którego brakowało albo był w niewłaściwej formie. Toteż, celem postępowania w sprawie o uzgodnienie księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym jest dokonanie weryfikacji zgodności wpisów w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2010 r., III CZP 134/09 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 Chciałabym dodać współwłaścicieli w księdze wieczystej. W postanowieniu sądu (sprawa spadkowa) widnieje moje panieńskie nazwisko. Czy mogę złożyć wniosek z panieńskim nazwiskiem? Czy sąd może nałożyć karę za zwłokę z zaktualizowaniem wpisów w KW? Władze publiczne w Polsce (także za poprzedniego ustroju) liberalnie podchodziły do ujawniania stanu prawnego w księgach wieczystych, zwłaszcza w przypadku nieruchomości prywatnych. Kiedyś względy ideologiczne (akcentowanie własności państwowej, a także spółdzielczej) skutkowało podejściem: „niech właściciele prywatni martwią się o siebie”. Teraz podobne podejście może być podyktowane ideologią liberalną (a zwłaszcza liberalistyczną). Ważność wpisów w KW Artykuł 35 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece stanowi: „1. Właściciel nieruchomości jest obowiązany do niezwłocznego złożenia wniosku o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej. 2. Jeżeli osoba trzecia doznała szkody na skutek nieujawnienia prawa własności w księdze wieczystej, właściciel ponosi odpowiedzialność za szkodę powstałą na skutek niewykonania obowiązku, o którym mowa w ust. 1, bądź na skutek opieszałości w jego wykonaniu”. Ponadto zagadnienie odpowiedzialności odszkodowawczej w tejże ustawie wiązane jest (w artykułach: 89 oraz 93) z hipoteką. Jak widać, ustawodawca ustanowił obowiązek niezwłocznego (czyli bez zbędnej zwłoki) zgłaszania zmian stanu prawnego (dosłownie co do prawa własności), ale nie jest z tym związany rygor sankcji wykroczeniowych lub podobnych (np. grzywien „dyscyplinujących” adresatów prawa). Sądy nie nakładają „kar” (zwłaszcza rozumianych jako sankcja za wykroczenie, a zwłaszcza za przestępstwo) w przypadku niezłożenia wniosku do „ksiąg wieczystych” albo w przypadku opieszałości dotyczącej złożenia wniosku. Rzeczownik „kara” może być (i bywa w praktyce) różnie rozumiany. Niekiedy coś nie jest karą w rozumieniu przepisów prawa, ale może być dolegliwością na tyle dokuczliwą, że jest odbierane jako kara. Przykładem może być orzeczenie przez sąd obowiązku wypłacenia odszkodowania – w taki przypadku sąd (najczęściej w postępowaniu cywilnym) w orzeczeniu konkretyzuje i indywidualizuje obowiązek odszkodowawczy. Konkretyzacja i indywidualizacja obowiązku odszkodowawczego – w sytuacji sporu prawnego – bardzo często ma miejsce w orzeczeniu sądu cywilnego. Sądy sprawy cywilne rozpatrują według Kodeksu postępowania cywilnego (skrótowo: Według przepisów Kodeksu cywilnego (skrótowo: są trzy podstawowe rodzaje odpowiedzialności odszkodowawczej: na podstawie umowy ubezpieczenia (art. 805 i następne z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 i następne – chodzić może o różnego rodzaju zobowiązania (nie tylko o umowę ubezpieczenia); z powodu odpowiedzialności za tak zwane delikty cywilne (art. 415 i następne czyli za czyny niedozwolone prawa cywilnego (jedno zachowanie może być niedozwolone zarówno w prawie cywilnym, jak i w innej dziedzinie prawa, np. pobicie człowieka lub kradzież). Aktualizacja danych w KW Nie tylko jako prawnik odradzam posługiwania się (zwłaszcza w sytuacjach oficjalnych) nieaktualnymi danymi osobowymi. W przedstawionym przez Panią kontekście sytuacyjnym zapewne udałoby się wyjaśnić, dlaczego Pani wskazała (i zapewne zamieściła także w podpisie) błędne (z aktualnej perspektywy) dane osobowe. Jednakże sama „perspektywa” tłumaczenia się przed organami ścigania mogłaby wiązać się z nieprzyjemnościami – jeszcze większy problem mógłby wiązać się z przedstawieniem zarzutów, a zwłaszcza ze skierowaniem aktu oskarżenia do sądu. O ile poprawnie zrozumiałem Pani słowa, takie ryzykowne zachowanie nie miało dotychczas miejsca. Jednak, chociażby na wszelki wypadek, proponuję zapoznać się z przepisami Kodeksu karnego, a szczególnie z jego artykułem 270 i następnymi (czyli z rozdziału zatytułowanego Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów). Mogę opierać się na przedstawionych przez Panią informacjach o sytuacji, więc biorę pod uwagę dwie przyczyny rozbieżności w zakresie brzmienia Pani nazwiska w odnośnym orzeczeniu sądowym z rzeczywistością. Chodzi o dwie hipotezy – proszę je zweryfikować. Postępowanie sądowe i nazwisko panieńskie Być może postępowanie sądowe w „sprawie spadkowej” zostało wszczęte „za czasów” Pani poprzedniego nazwiska lub sądowi przedstawiono jakiś dokument (np. odpis Pani aktu urodzenia ze „starym nazwiskiem”). Jeżeli nazwisko (na aktualne) zostało zmienione w czasie trwania tamtego postępowania, to prawdopodobnie – nawet bez tak zwanej niczyjej winy – doszło do sytuacji, w której potrzeba (byłoby) zawnioskować do sądu o sprostowanie orzeczenia (np. w zakresie omyłki pisarskiej). Proszę szczególną uwagę zwrócić na brzmienie artykułu 350 „§ 1. Sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. § 2. Sprostowanie sąd może postanowić na posiedzeniu niejawnym; o sprostowaniu umieszcza się wzmiankę na oryginale wyroku, a na żądanie stron także na udzielonych im wypisach. Dalsze odpisy i wypisy powinny być zredagowane w brzmieniu uwzględniającym postanowienie o sprostowaniu. § 3. Jeżeli sprawa toczy się przed sądem drugiej instancji, sąd ten może z urzędu sprostować wyrok pierwszej instancji”. Zmiana nazwiska a KW Mogło też dojść do przedstawionego przez Panią stanu rzeczy po wydaniu (a może nawet po uprawomocnieniu się) postanowienia w „sprawie spadkowej” – czy to dotyczącej stwierdzenia praw do spadku, czy to z zakresu działu spadku. Być może w takim przypadku „sąd ksiąg wieczystych” dokonałby wpisu, gdyby do wniosku załączone zostało (poza odpisem prawomocnego orzeczenia w „sprawie spadkowej”) zaświadczenie z urzędu stanu cywilnego – przyczyniające się do jednoznacznego ustalenia, że to właśnie (między innymi) Pani dotyczy postanowienie sądu „w sprawie spadkowej”. Szczególnie w drugim przypadku proponowałbym omówić spokojnie (np. na dyżurze przewodniczącego wydziału ksiąg wieczystych) sytuację oraz sposoby wykazania, że „Pani to Pani”. Taka rozmowa mogłaby się przydać również w przypadku wariantu pierwszego – niekiedy uzyskanie zaświadczenia z USC (zwłaszcza sprawnie działającego) bywa prostsze od sprostowania orzeczenia (szczególnie w sprawie, której akta mogły już trafić do archiwum sądowego). Trzecie (w jakimś sensie alternatywne) rozwiązanie – tylko wtedy, jeśli nie było dotychczas działu spadku – mogłoby polegać na przeprowadzeniu działu spadku (umownie lub sądownie) przed skierowaniem wniosku do „ksiąg wieczystych”. W takim przypadku wykazanie, że „Pani to Pani”, miałoby miejsce w kancelarii notarialnej lub w sądzie (rozpatrującym wniosek o dział spadku), zaś do „ksiąg wieczystych” prawdopodobnie trafiłyby dokumenty z poprawnymi i aktualnymi danymi osobowymi. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ prawa wynikające z podziału do korzystania, służebności, ostrzeżenia o niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym, ostrzeżenia o toczącej się egzekucji, roszczenia o zawarcie umowy sprzedaży, czy też roszczenie o wniesienie opłaty przekształceniowej, na Do kosztów założenia księgi wieczystej należy również doliczyć opłatę w wysokości 200 złotych, pobieraną przez sąd od wniosku o wpis w księdze wieczystej prawa własności. Opłatę należy uiścić w kasie sądu rejonowego lub wpłacić na rachunek bankowy tegoż sądu, a dowód wniesienia opłaty należy dołączyć do Xw43.wniosek o ujawnienie prawa w księdze wieczystej
