Prywatne wyjścia pracownika w godzinach pracy za zgodą pracodawcy są traktowane jako czasowa usprawiedliwiona nieobecność w pracy. Zasady udzielania tego rodzaju zwolnień od pracy, powinny być uregulowane w przepisach wewnątrzzakładowych obowiązujących u danego pracodawcy. Przepisy te powinny określać, w jakich przypadkach i w jaki sposób pracownik może wnioskować o udzielenie zgody na prywatne wyjście w czasie godzin pracy, kto może wyrazić zgodę na taki wniosek i co najważniejsze, czy za ten czas pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, czy też jest zobowiązany do odpracowania czasu nieobecności. Niektórzy pracodawcy w aktach wewnątrzzakładowych dodatkowo zawierają zapisy mówiące o tym, że czas odpracowania prywatnych wyjść nie jest pracą w godzinach nadliczbowych. Pracodawcy w ten sposób chcą uniknąć, aby podwójnie płacić pracownikom – raz za czas, w którym podwładni są nieobecni w pracy w związku z załatwianiem własnych spraw i dodatkowo za godziny, w których odpracowują oni prywatne wyjście. Niektórzy eksperci prawa pracy uważają jednak, że takie zapisy są niezgodne z prywatnych wyjśćKwestia związana z udzieleniem czasu wolnego na wniosek pracownika była już przedmiotem jednego z orzeczeń Sądu Najwyższego. Zgodnie z wyrokiem z 19 listopada 2003 r. (I PK 476/02), jeśli z inicjatywy pracownika została mu udzielona przerwa w pracy w celu załatwienia spraw osobistych, za jej czas nie przysługuje wynagrodzenie, a za czas jej odpracowania w tym samym dniu nie przysługuje pracownikowi rekompensata. W świetle powyższego wyroku przyjmuje się zatem, że jeśli pracownik odpracowuje prywatne wyjście w tym samym dniu, w którym korzystał z czasu wolnego, nie dochodzi do pracy w godzinach szczegółowych zagadnień dotyczących czasu pracy znajdziesz w książce Łukasza Prasołka "Rozliczanie czasu pracy - 100 kazusów" >> Pojawiają się jednak opinie, że praca w nadgodzinach wystąpi w przypadku, gdy pracownik będzie odpracowywał czas prywatnego wyjścia w innym dniu, gdyż wtedy dochodzi do przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Wątpliwości budzi też odpracowywanie prywatnego wyjścia w dniu wolnym dla pracownika, a wynikającym z zasady średnio 5-dniowego tygodnia pracy. Praca taka nie spowoduje bowiem przekroczenia dobowej ani średniotygodniowej normy czasu pracy. Jednak jeśli pracodawca nie odda pracownikowi w zamian dnia wolnego, może dojść do naruszenia zasady średnio 5-dniowego tygodnia drugiej jednak strony zgodnie z wyrokami Sądu Najwyższego z 23 stycznia 1998 r. (I PKN 239/97) oraz z 31 maja 2001 r. (I PKN 448/00) wykonywanie po godzinach pracy społecznie lub na zasadzie dobrowolności nie musi zostać uznane za pracę w godzinach nadliczbowych. To oznacza, że nie w każdym przypadku wykonywanie pracy poza normalnymi godzinami będzie pracą w godzinach nadliczbowych. Dodatkowym argumentem przemawiającym za tym, że czas odpracowywania prywatnych wyjść nie stanowi nadgodzin, jest to, iż nie zachodzą okoliczności, które dopuszczają pracę w nadgodzinach zgodnie z treścią art. 151 § 1 tj. pojawiły się szczególne potrzeby pracodawcy lub powstała konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia jako nadgodziny – stanowisko inspekcji pracyRozwiązaniem problemu, jak należy traktować czas odpracowywania prywatnych wyjść z pracy, zajął się Główny Inspektorat Pracy. W swoim stanowisku z 7 grudnia 2010 r. (nr GPP¬459¬4560¬80¬1/10/PE/RP) w sprawie powstania godzin nadliczbowych przy odpracowywaniu prywatnych wyjść jednoznacznie uznaje czas odpracowywania za godziny nadliczbowe. Zdaniem PIP, jeśli odpracowywanie prywatnych wyjść spowoduje przekroczenie norm czasu pracy, np. dobowej normy czasu pracy, mamy do czynienia z nadgodzinami, które pracodawca jest zobowiązany pracownikowi zrekompensować. Dodatkowo w powyższym stanowisku podkreślono, że zapisy w przepisach wewnątrzzakładowych o tym, że odpracowywanie prywatnych wyjść nie jest pracą w godzinach nadliczbowych, są niezgodne z prawem. W ocenie PIP pracodawcy nie są jednak zobowiązani do tego, aby podwójnie płacić pracownikom, ponieważ podwładnemu, który korzysta z czasu wolnego w związku z załatwieniem spraw osobistych, nie przysługuje wynagrodzenie, gdyż w związku z treścią art. 80 wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a za czas jej niewykonywania pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Pracodawcy mają jednak możliwość zawarcia w aktach wewnątrzzakładowych regulacji korzystniejszych, a więc wprowadzenia zapisów stanowiących o tym, że za czas takiej przerwy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Jeśli jednak pracodawca nie chce płacić, warto, by informację taką zawarł w przepisach od pracy >>PrzykładPracownik firmy produkcyjnej, który świadczy pracę od poniedziałku do piątku od do poprosił przełożonego o wyjście z pracy w poniedziałek o godzinie w celu załatwienia spraw osobistych. Kierownik działający w imieniu pracodawcy wyraził zgodę na opuszczenie stanowiska pracy, ale poinformował pracownika, że zgodnie z przepisami zakładowymi za czas ten nie przysługuje mu wynagrodzenie i dodatkowo jest on zobowiązany do odpracowania czasu jego nieobecności. Pracownik następnego dnia pozostał 3 godziny dłużej w pracy. W świetle stanowiska Państwowej Inspekcji Pracy przepracowane we wtorek dodatkowe 3 godziny stanowią pracę w godzinach nadliczbowych, za które zgodnie z przepisami pracownikowi należy się dodatkowa prawna:art. 151 § 1 Kodeksu pracy. Orzecznictwo:wyrok SN z 23 stycznia 1998 r. (I PKN 239/97, OSNP 1999/1/7), wyrok SN z 31 maja 2001 r. (I PKN 448/00, OSNP 2003/7/177),wyrok SN z 19 listopada 2003 r. (I PK 476/02, OSNP 2004/22/382). Zatrudnianie i zwalnianie pracowników. Obowiązki pracodawców 2022
Przepisy prawa pracy wymagają pisemnego wniosku pracownika dla tego aby odpracowanie wyjścia prywatnego nie było uznane za pracę w godzinach nadliczbowych. Pracownik może zgłosić wniosek o zwolnienie z pracy wyjścia prywatnego ustnie czy drogą e-mailową, lecz po uzyskaniu zgody musi przekazać swój wniosek na piśmie opatrzony 9 września 2021 Nieodpracowanie „wyjścia prywatnego” wpływa na podstawę wymiaru świadczeń chorobowych Kilkugodzinna nieobecność w pracy a podstawa wymiaru Zdarza się, że pracownicy wnioskują o udzielenie im kilkugodzinnej przerwy w pracy na tzw. wyjście prywatne. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, ale tylko wówczas, gdy pozwalają na to przepisy prawa pracy przepisy Kodeksu pracy lub rozporządzenia o zwolnieniach od pracy. Dotyczy to niewykonywania przez pracownika pracy z powodu: niezdolności do pracy w związku z chorobą przebywania na badaniach lekarskich (okresowych lub kontrolnych) korzystania z tzw. urlopów okolicznościowych itp. Wyjścia prywatne pracownika mogą być rozliczane w dwojaki sposób: poprzez odpowiednie zmniejszenie wynagrodzenia lub odpracowanie w terminie wyznaczonym przez pracodawcę. Pracownik, który wnioskował o wyjście w celach prywatnych w godzinach pracy i nie odpracował takiego zwolnienia, musi liczyć się z tym, że jego wynagrodzenie zostanie w odpowiedni sposób pomniejszone. W przypadku pracownika wynagradzanego stałą stawką miesięczną nie będzie różnicy w wysokości wynagrodzenia, gdy zwolnienie w celu załatwienia sprawy osobistej i jego odrobienie przypadają na ten sam miesiąc. Za czas wyjścia pracownik nie nabywa prawa do wynagrodzenia, natomiast za czas odpracowania wynagrodzenie mu przysługuje. Ponadto czasu odpracowania nie można uznać za pracę w godzinach nadliczbowych, gdyż czas odpracowania wyjść prywatnych został wyłączony spod pojęcia nadgodzin. W sytuacji gdy wypłata wynagrodzenia jest dokonywana w cyklach miesięcznych, w przypadku odpracowania wyjścia prywatnego w innym miesiącu niż miało ono miejsce, to za niepełny miesiąc pracy przysługuje niższe wynagrodzenie (za godziny nieprzepracowane), a w miesiącu odpracowania godzin wyższe. Określone w art. 37 ust. 2 ustawy zasiłkowej zasady uzupełniania wynagrodzenia wliczanego do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych stanowią, że przy ustalaniu podstawy wymiaru przewiduje się uzupełnianie wyłącznie wynagrodzenia miesięcznego. Nie podlega takiemu uzupełnieniu wynagrodzenie "dzienne". W związku z tym kilkugodzinna nieobecność w pracy w danym miesiącu powoduje: że wynagrodzenie za taki miesiąc uwzględnia się w podstawie wymiaru świadczenia w kwocie faktycznie uzyskanej, tj. bez uzupełnienia. Przykład W miesiącu grudniu 2020 r. pracownik zawnioskował o udzielenie mu 4 h czasu wolnego w związku z wyjściem prywatnym. Do końca danego miesiąca kalendarzowego pracownik nie odpracował wyjścia prywatnego w związku z czym pracodawca pomniejszył pracownikowi wynagrodzenie za ten miesiąc. Pracownik wynagradzany jest stałą stawką zasadniczego wynagrodzenia w wysokości: 2 950 zł i wykonuje pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Wynagrodzenie za miesiąc grudzień 2020 r. wyniosło: [2 950 zł : 168 h (wymiar czasu pracy w miesiącu r.)] = 17,56 zł 17,56 zł x 4 h = 70,24 zł 2 950 zł – 70,24 zł = 2 879,76 zł. Pracownik w miesiącu lutym 2021 r. stał się niezdolny do pracy z zachowaniem prawa do świadczenia chorobowego. Pracodawca ustalając podstawę wymiaru świadczenia chorobowego za miesiąc r. powinien przyjąć wynagrodzenie w kwocie faktycznie uzyskanej bez uzupełniania do pełnego miesiąca. Artykuł pochodzi z najnowszej e-Publikacji „Rozliczania Zasiłków Chorobowych ze zmianami od 2022 r.” dostępnej od dnia 15 września 2021 r.Co ważne – pracodawcy nie wolno przesuwać przerw na karmienie poza normę dobową pracownicy. W wyroku z 18 stycznia 2005 roku sygn. akt II PK 151/04 Sąd Najwyższy uznał, że: „Przerwy zaliczane do czasu pracy są czasem jej wykonywania w rozumieniu art. 151 K.p., także w zakresie prawa do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.”.
- Pracownica wyszła z pracy 2 godziny wcześniej za zgodą pracodawcy. Chcemy, aby je odpracowała w wolną dla niej sobotę (pracuje od poniedziałku do piątku). Czy to możliwe? – pyta czytelnik. Nie. Takie polecenie spowodowałoby naruszenie zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Pracownik może być – na jego pisemny wniosek – zwolniony z pracy w celu załatwienia sprawy osobistej. Takie „wyjście" musi odpracować w terminie wskazanym we wniosku i zaakceptowanym przez pracodawcę lub jednostronnie przez szefa wyznaczonym. Czytaj także: Możliwości wcześniejszego wyjścia z pracy jest kilka Odpracowanie – zgodnie z art. 151 § 21 – nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych, niezależnie od tego, w jakich godzinach zostanie zlecone. Ten czas może przypadać zarówno po zakończonym dniu pracy, jak też przed jego rozpoczęciem. Nie ma znaczenia, że najczęściej przed godziną rozpoczęcia pracy trwa jeszcze poprzednia doba pracownicza (którą stanowią 24 godziny od momentu rozpoczęcia pracy, więc przy stałych godzinach pracy nowa doba zaczyna się dopiero z godziną rozpoczynania pracy). Wyłączenie spod pojęcia nadgodzin jest bowiem pełne. To, że czas odpracowania nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych nie oznacza jednak, że to nie jest praca. Szczególne jej traktowanie dotyczy tylko niekwalifikowania jej jako pracy nadliczbowej. Natomiast w pozostałym zakresie jest to - czas pracy, - płatny (pracownik nie nabywa zaś wynagrodzenia za czas wyjścia prywatnego), - nie może naruszać odpoczynków minimalnych, - przysługują za niego inne – poza rozliczaniem nadgodzin – świadczenia wynagrodzeniowe (np. dodatek za pracę w porze nocnej, jeżeli w takim przedziale czasu wyznaczone zostało odpracowanie). W opisanej sytuacji na przeszkodzie wyznaczeniu odpracowania na sobotę stoi zasada przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Wynika z niej, że średnio w każdym tygodniu okresu rozliczeniowego pracownik powinien pracować maksymalnie 5 dni oraz mieć 2 dni wolne. Pierwszym dniem wolnym jest niedziela (dzień ustawowo wolny do pracy). W przypadku pracowników wykonujących dozwoloną pracę niedzielną, za taki dzień należy uznać dzień wolny udzielony w zamian za pracę w niedzielę. Dniem wolnym wynikającym z zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy jest zaś drugi dzień w tygodniu, wyznaczony na jakikolwiek dzień przypadający poza niedzielą (lub odpowiednio – dniem wolnym wyznaczonym za pracę w niedzielę). „Przeciętnie" to nie w każdym tygodniu, ale średnio w okresie rozliczeniowym. W pełni możliwe jest świadczenie pracy np. przez 3 tygodnie z rzędu przez 6 dni tygodniowo, a w kolejnych trzech tygodniach przypadających na ten sam okres rozliczeniowy – po 4 dni na tydzień. Pracownica, której dotyczy pytanie, pracuje od poniedziałku do piątku. Sobota jest zatem dla niej stałym dniem wolnym. Dodatkowa sobotnia praca – mimo że nie byłaby kwalifikowana jako praca w godzinach nadliczbowych – doprowadziłaby do naruszenia minimalnej liczby dni wolnych od pracy w okresie rozliczeniowym. Stanowiłoby to wykroczenie przeciwko przepisom o czasie pracy. Odpracowanie w sobotę (w sytuacji, gdy jest ona stałym dniem wolnym od pracy) byłoby możliwe wówczas, gdyby pracownik w ramach wnioskowanego zwolnienia w celu załatwienia spraw osobistych uzyskał cały dzień wolny. W takiej bowiem sytuacji nie zostałaby naruszona zasada przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. —Marek Rotkiewicz, prawnik Przerwa na papierosa sprawą pracownika. Omówione wyżej przerwy są uregulowane prawnie i dlatego są obligatoryjne. Jeśli chodzi o fakultatywny odpoczynek, pracodawca może wprowadzić dodatkowe przerwy. Artykuł 141 ust. 1 Kodeksu pracy traktuje o tym, że pracodawca ma prawo do wprowadzenia jednej przerwy, która nie będzie liczyła się Przepisy, które weszły w życie w sierpniu ubiegłego roku pozwalają pracownikom na odpracowanie wyjścia prywatnego z pracy i to bez niebezpieczeństwa wystąpienia nadgodzin. Zainteresowane osoby zobowiązane są złożyć stosowny wniosek i uzyskać zgodę przełożonego. Dotychczas opuszczenie przez pracownika zakładu pracy w celu załatwienia prywatnych spraw było kwestią przysparzającą wiele problemów. W literaturze prezentującej to zagadnienie podkreślano, że odpracowanie przez zatrudnionego godzin nieobecności wiąże się de facto z tym, że świadczy on pracę w nadgodzinach, zatem powinien otrzymać stosowany dodatek. Po wejściu w życie nowelizacji Kodeksu pracy w 2013 r. zawierającej zmiany odnośnie do wyjść prywatnych w czasie pracy i możliwości odpracowania ich zagadnienie to zostało odpowiednio uregulowane – wyjaśniamy, jakie są aktualne zasady. Aktualne zasady – odpracowanie wyjścia prywatnego Wejście w życie wspomnianej nowelizacji uzupełniono i uregulowało prawnie zagadnienie odpracowywania godzin ze zwolnienia od pracy w celu załatwienia spraw osobistych, które wcześniej wzbudzało spore wątpliwości. Przed tą zmianą godziny odpracowywane w ramach prywatnych wyjść z punktu widzenia Kodeksu pracy miały charakter nadgodzin, które to z kolei obligują pracodawcę do wypłacania dodatku za wykonywanie godzin nadliczbowych pracownikowi. Na szczęście od kilku lat nie funkcjonuje już to niekorzystne dla pracodawcy ustalenie. Odpracowywanie zwolnień od pracy Nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych czas odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi, na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych. Art. 151 § 21 Kodeksu pracy Jednocześnie ustawodawca zaznaczył, że ewentualne odpracowanie zwolnienia od pracy nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku dobowego i tygodniowego. Oznacza to swoistego rodzaju ograniczenie, które wskazuje, ile maksymalnie godzin może pracować w ciągu dnia zatrudniony. Co więcej, trzeba zauważyć, że ostateczna liczba godzin, które mógłby w ciągu dnia odpracować zatrudniony, zależy – w tym wypadku – wyłącznie od tego, w jakim systemie jest on zatrudniony. Wyjście prywatne a czas pracy – ile godzin? Jak wspomniano powyżej, ustawodawca dokładnie wskazał granicę godzinową (przez odesłanie do art. 132 i 133 Kodeksu pracy), jaka nie może zostać przekroczona przy odpracowywaniu godzin, w których załatwiał on swoje prywatne sprawy. W przypadku pracy w systemie podstawowym, w którym to obowiązuje 8-godzinna dobowa norma czasu pracy, nie może on odpracować w jednym dniu roboczym więcej niż 5 godzin. Dzieje się tak dlatego, że zgodnie z przepisami podmiot zatrudniający jest zobowiązany pracownikowi zapewnić przynajmniej 11-godzinny odpoczynek dobowy. Bardziej ograniczona będzie możliwość odpracowania przez zatrudnionego godzin wówczas, gdy świadczy on pracę w systemie zrównoważonym. Przyjmując, że pracuje po 12 godzin, będzie mógł każdego dnia odpracować tylko 1 godzinę. W przeciwnym przypadku dojdzie do naruszenia odpoczynku dobowego. Warto wiedzieć! Z punktu widzenia przepisów nie ma przeszkód, aby udzielić pracownikowi zwolnienia od pracy nawet w wymiarze 8 h, czyli całego dnia pracy (w standardowym wymiarze godzinowym), pracownik musi jedynie pamiętać, że zgodnie z prawem powinien odrabianie tego zwolnienia rozłożyć co najmniej na 2 dni. Zwolnienie od pracy w celu załatwienia spraw prywatnych wniosek Należy mieć na uwadze, że możliwość wyjścia z pracy w celach prywatnych oraz odpracowania tego czasu nie oznacza, że pracownik może to zrobić w dowolnym momencie. W tym celu powinien wystąpić do pracodawcy z pisemnym wnioskiem o zwolnienie z wykonywania czynności służbowych na potrzeby załatwienia sprawy prywatnej. Takie działanie najlepiej chroni obie zainteresowane strony, czyli pracownika i pracodawcę. Ten pierwszy nie zostanie oskarżony o niewypłacenie ekwiwalentu za nadgodziny, ten drugi zaś będzie mógł uchronić się przed zarzutem samowolnego opuszczenia stanowiska pracy. Z tego też powodu w firmach prowadzi się ewidencję wyjść prywatnych – dokument zawierający zbiór zwolnień pracowników i godzin ich odpracowania wraz z poświadczeniem zgody pracodawcy i pracownika. Jak wygląda druk wyjścia prywatnego? Składany przez pracownika wniosek o zwolnienie z pracy w celu załatwienia spraw prywatnych powinien zawierać: datę i miejsce sporządzenia dokumentu, dane adresata wniosku, podpis wnioskodawcy stosowną prośbę o zwolnienie z pracy w danych godzinach i terminie wyznaczenie dnia i godzin odpracowania czasu zwolnienia. Specjaliści podkreślają, że w interesie podmiotu zatrudniającego jest uregulowanie tej kwestii w przepisach zakładowych, w tym choćby regulaminie. Jednocześnie eksperci w zakresie prawa pracy wskazują, że w zakładach pracy, w których zatrudnia się poniżej 20 pracowników, zapis taki powinien znaleźć się w informacji o warunkach zatrudnienia. Wcześniejsze wyjście z pracy konsekwencje Pracownicy powinni wiedzieć, że urwanie się z pracy przed określoną godziną jej zakończenia bez ustalenia tego z pracodawcą jest naruszeniem obowiązków pracownika. Podobnie jak spóźnienie do pracy, jest to zachowanie świadczące o nieprzestrzeganiu organizacji i porządku pracy, może więc nieść ze sobą konsekwencje w postaci kary porządkowej. Pracodawca może wówczas udzielić upomnienia lub nagany, potrącenia z pensji, a w najgorszym wypadku, jeśli takie epizody się powtarzają, może być to przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi. Z tego względu lepiej zawsze ustalać wyjścia w czasie pracy z przełożonym i udawać się na nie za zgodą pracodawcy, bez względu na to, czy potrzebujemy wcześniej wyjść z pracy przed końcem dnia, czy rano przed zaczęciem pracy, czy może w ciągu dnia./potwierdzenie pracy w godzinach nadliczbowych przez pracodawcę/ Załącznik nr 5 do instrukcji dokumentowania i rozliczania wyjść prywatnych oraz służbowych oraz zlecania i wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych Oświadczenie o wyborze rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych
G17O3V.